Atlas Anatomii Klinicznej

Ślinianka przyuszna.

Ślinianka przyuszna. Kamica ślinianki przyusznej.

Ślinianka przyuszna jest parzystym gruczołem położonym po obu stronach twarzy do przodu od małżowiny usznej. Należy do gruczołów ślinowych typu wyłącznie surowiczego i jest największą ślinianką. W śliniance przyusznej wyróżnia się część powierzchowną i część głęboką. Część powierzchowna ma kształt trójkąta i leży na gałęzi żuchwy. Podstawa trójkąta sięga prawie do łuku jarzmowego a wierzchołek do kąta żuchwy. Część głęboka położona jest w dole zażuchwowym.

Śliniankę przyuszną otacza silna powięź przyusznicza, przedłużająca się ku przodowi w powięź mięśnia żwacza. Powięź ślinianki wytwarza zamkniętą komorę dla gruczołu. W komorze ślinianki przyusznej oprócz gruczołu znajduję się tętnica szyjna zewnętrzna, żyła zażuchwowa, nerw twarzowy oraz liczne węzły chłonne.

Od ślinianki przyusznej odchodzi pojedynczy przewód, który łączy gruczoł z jamą ustną. Długość przewodu waha się w granicach od 3 do 5 centymetrów. Przewód ślinianki posiada grubą ścianę pozbawioną elementów mięśniowych. Ujście przewodu znajduje się na wysokości drugie górnego zęba trzonowego po wewnętrznej stronie policzka i nosi nazwę brodawki przyuszniczej.

Ślinianka przyuszna zaopatrywana jest przez gałęzie odchodzące od tętnicy skroniowej powierzchownej. Krew żylna odpływa do żyły zażuchwowej. Drenaż chłonki odbywa się do węzłów szyjnych głębokich i powierzchownych. Unerwienie przywspółczulne zapewniają gałązki od nerwu uszno-skroniowego, natomiast włókna współczulne pochodzą ze splotu otaczającego tętnice skroniową powierzchowną.

Kamica ślinianki przyusznej

Kamica ślinianki przyusznej jest jednostką chorobową, w której dochodzi do wytworzenia złogów (kamieni) w obrębie ślinianki. Przyczyną powstawania kamieni jest zaburzenie w wydzielaniu śliny oraz ogólnego metabolizmu ślinianki. Dochodzi do powstania organicznego ogniska, do którego dołączają się nierozpuszczalne związki nieorganiczne i wytrącają się w postaci małych grudek, które z czasem powiększają swoje rozmiary. Najczęściej jako składnik nieorganiczny wchodzący w skład kamieni występuje fosforan wapnia.

Klasyczne objawy kamicy ślinianki to ból pojawiający się podczas jedzenia i ruchów języka oraz powiększenie się ślinianki ze względu na zaczopowanie przewodu wyprowadzającego przez złogi. Nie leczona kamica może przejść w ropne zapalenie ślinianki.

Diagnozę stawia się na podstawie badania palpacyjnego (większe kamienie są łatwo wyczuwalne), RTG oraz TK. Leczenie polega na usunięciu złogów ze śliniaki, co daje natychmiastowe ustąpienie dolegliwości.

Piśmiennictwo

Osamu Amano, Kenichi Mizobe, Yasuhiko Bando and Koji Sakiyama. Anatomy and Histology of Rodent and Human Major Salivary Glands. Acta Histochemica et Cytochemica. 2012 October 31; 45(5): 241–250.
Hamilton Bailey. Surgical Anatomy of the Parotid Gland. British Medical Journal. 1948 July 31; 2(4569): 245–248.
Iwona Rzymska-Grala, Zygmunt Stopa, Bartłomiej Grala, Marek Gołębiowski, Hubert Wanyura, Anna Zuchowska, Monika Sawicka and Michał Zmorzyński. Salivary gland calculi – contemporary methods of imaging. Polish Journal of Radiology. 2010 Jul-Sep; 75(3): 25–37.
Slomiany BL, Murty VL, Aono M, Slomiany A, Mandel ID. Lipid composition of human parotid salivary gland stones. Journal of Dental Research. 1983 Aug;62(8):866-9.