Atlas Anatomii Klinicznej

Odma opłucnowa samoistna

Opłucna

Opłucna należy do błon surowiczych i wytwarza zamknięte worki dla obu płuc. Opłucna płuca prawego i płuca lewego są niezależne od siebie, ale wykazują tę samą budowę. Opłucną można podzielić na opłucną płucną ściśle przylegającą do powierzchni płuca oraz opłucną ścienną wyściełającą wnętrze klatki piersiowej w miejscu lokalizacji płuca. Opłucna ścienna przechodzi w opłucną płucną we wnęce płuca i więzadle płucnym. Między opłucnymi występuje jama opłucnej, która w prawidłowych warunkach fizjologicznych stanowi przestrzeń potencjalną. W jamie opłucnej znajduje się również niewielka ilość płynu. W czasie oddychania płuca dzięki opłucnym mogą ślizgać się po wewnętrznych ścianach klatki piersiowej i nie ulegają zniszczeniu. Opłucna ścienną można podzielić na cztery części: opłucną przeponową, opłucną środpiersiową, opłucną żebrową oraz osklepek. Osklepek opłucnej pokrywa szczyt płuca .Wychodzi poza obręb klatki piersiowej przez górny otwór klatki piersiowej i umiejscawia się na podstawie szyi. Opłucna ścienna przechodząc z jednej części w drugą wytwarza zachyłki opłucnej, między innymi zachyłek żebrowo-przeponowy, zachyłek żebrowo-śródpiersiowy przedni, zachyłek żebrowo-śródpiersiowy tylny. Zachyłki stanowią najczęściej przestrzeń dopełniającą dla rozszerzających się płuc w czasie wdechu. Zachyłek żebrowo-przeponowy stanowi najniżej położone zagłębienie w klatce piersiowej, więc krew z uszkodzonych tkanek, ropa, czy inne wydzieliny będą się gromadziły w tym zachyłku. Unaczynienie opłucnej ściennej pochodzi od tętnic międzyżebrowych tylnych i gałęzi międzyżebrowych przednich ( opłucna żebrowa), tętnicy osierdziowo-przeponowej, gałęzi oskrzelowych i gałęzi przełykowych (opłucna śródpiersiowa), tętnic przeponowych górnych i tętnicy mięśniowo-przeponowej (opłucna przeponowa). Krew tętnicza dostarczana jest to opłucnej trzewnej przez gałęzie oskrzelowe. Odpływ krwi odbywa się przez jednoimienne żyły towarzyszące tętnicą. Opłucna ścienna w przeciwieństwie do opłucnej trzewnej jest unerwiona czuciowo. Unerwienie pochodzi od nerwu przeponowego i gałęzi opłucnowych nerwów międzyżebrowych II-X.

Odma opłucnowa samoistna

Odma opłucnowa powstaje w wyniku naruszenia ciągłości klatki piersiowej lub w skutek uszkodzenia miąższu płuca, co skutkuje wtargnięciem powietrza ( lub innych gazów) do jamy opłucnej. Powoduje to nagłe lub stopniowe zapadanie się płuca ( w zależności od rodzaju odmy i wielkości uszkodzenia). Wyróżniamy odmę opłucnową otwartą, zamkniętą, wentylową (zastawkową) oraz samoistną. Najczęściej wymienianą przyczyną wystąpienia odmy opłucnowej samoistnej jest pęknięcie pęcherzyka rozedmowego. Powoduje to przedostanie się powietrza bezpośrednio do jamy opłucnej, wzrost ciśnienia i zapadanie się płuca. Upośledzona zostaje zdolność oddechowa. Odma może być niezauważona kiedy dojdzie do pęknięcia małej ilości pęcherzyków rozedmowych. W przypadku kiedy dochodzi do pęknięcia większej ilości pęcherzyków rozwijająca się odma jest stanem zagrażającym życiu. Odma opłucnowa skorelowana jest z paleniem tytoniu i wadami genetycznymi (np. zespół Marfana). Typowymi objawami dla odmy opłucnowej samoistnej jest suchy kaszel, ucisk i nagły ból w klatce piersiowej. Diagnoza stawiana jest na podstawie zdjęcia rentgenograficznego klatki piersiowej. Odmę usuwa się za pomocą drenażu jamy opłucnowej.