Atlas Anatomii Klinicznej

Staw kolanowy. Zerwanie więzadła ACL i PCL.

Staw kolanowy jest największym stawem ciała człowieka, stanowi połączenie uda z podudziem. Staw kolanowy łączy kość udową tylko z kością piszczelową, ze względu na dużą redukcję końca bliższego strzałki.

Głowę stawową stanowią wypukłe kłykcie kości udowej, natomiast panewka utworzona jest z wklęsłych kłykci kości piszczelowej. Dodatkowo w stawie występuje rzepka.

Dla większej stabilizacji ruchów w stawie kolanowym występują łąkotki.

Łąkotki są to włóknisto-chrzęstne pierścienie posiadające dużą ruchomość. Znajdują się w obrębie torebki stawowej i pogłębiają powierzchnie stawową panewki. Wyróżnia się łąkotkę boczną i przyśrodkową. Obie łąkotki na swoich końcach połączone są z kością piszczelową za pomocą mocnych pasm łącznotkankowych.

Łąkotka przyśrodkowa jest większa, szersza, ale słabiej zakrzywiona. Rozpoczyna się na polu międzykłyckiowym przednim a kończy w obrębie pola międzykłykciowego tylnego. Łąkotka boczna jest mniejsza, bardziej zakrzywiona, pierścieniowata.

Więzadła stawu kolanowego to:

• Więzadło rzepki.

• Więzadło poboczne strzałkowe.

• Więzadło poboczne piszczelowe.

• Więzadło podkolanowe skośne.

• Więzadło podkolanowe łukowate.

• Więzadło krzyżowe przednie.

• Więzadło krzyżowe tylne.

• Więzadło poprzeczne kolana.

Więzadła krzyżowe kolana wnikają w obręb stawu i wytwarzają niekompletną przegrodę, która dzieli staw na część prawą i lewą. Więzadła krzyżowe łączą się ze sobą w kształcie litery „ X”, silnie łączą kość udową z kością piszczelową, gdyż w każdym ułożeniu ich włókna są napięte.

Więzadło krzyżowe przednie kolana jest dłuższe, rozpoczyna się na wewnętrznej powierzchni kłykcia bocznego kości udowej. Biegnie skośne ku dołowi, do przodu i przyśrodkowo, przyczepiając się do pola międzykłykciowego przedniego na kości piszczelowej.

Więzadło krzyżowe tylne kolana jest mocniejsze od więzadła przedniego. Przyczepia się do kłykcia bocznego kości udowej , krzyżuje więzadło krzyżowe przednie od tyłu i kończy się w polu międzykłykciowym tylnym.

Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego (ACL)

Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego jest osłabiającym kolano urazem mięśniowo-szkieletowym. Uraz więzadła krzyżowego jest poważnym urazem, który powoduje zaburzenia stabilności w stawie kolanowym i może prowadzić do uszkodzenia innych więzadeł stawu kolanowego.

Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego może być częściowe – naderwanie (przerwanie kilku włókien) lub całkowite (całkowite przerwanie więzadła).

Najczęściej urazy związane z uszkodzeniem więzadła krzyżowego przedniego występują u sportowców. Więzadło może ulec uszkodzenia kiedy dochodzi do nadmiernego rozciągnięcia (przeprost o ponad 10o), dużej siły przyłożonej do kolana przy ustabilizowanej kończynie dolnej. Często do uszkodzenia dochodzi u sportowców, którzy wykonują gwałtowne ruchu przy dużej szybkości obciążające staw kolanowy, np. piłkarze, narciarze, gimnastycy.

Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego objawia się silnym bólem, opuchlizną kolana oraz zaburzeniem mobilności w stawie kolanowym.

Diagnoza stawiana jest na podstawie Pivot Shift Test, testu szufladkowego przedniego, testu Lachmana i badania MRI.

Leczenie opiera się przede wszystkim na chirurgicznej rekonstrukcji więzadła i fizykoterapii.

Uszkodzenie więzadła krzyżowego tylnego (PCL)

Uszkodzenie więzadła krzyżowego tylnego jest rzadkim urazem dotyczącym stawu kolanowego, często towarzyszy innym poważniejszym urazom ponieważ więzadło jest bardzo mocne i potrzeba dużej siły, która mogłaby spowodować uraz.

Uraz więzadła krzyżowego tylnego występuje najczęściej jako efekt wypadku komunikacyjnego lub upadku na zgięte kolano.

Wyróżnione jest trzy rodzaje uszkodzeń więzadła krzyżowego tylnego:

• Naderwanie więzadła, które jest w stanie stabilizować ruchy w stawie kolanowym.

• Częściowe naderwanie więzadła, które nie stabilizuje ruchów w stawie kolanowym.

• Całkowite przerwanie więzadła.

Do objawów uszkodzenia więzadła krzyżowego tylnego należy ból, opuchlizna kolana, upośledzone ruchy w stawie kolanowym oraz brak stabilizacji stawu.

Diagnoza stawiana jest na podstawie badania fizykalnego, testu szufladkowego tylnego, badania MRI.

Leczenie urazów więzadła krzyżowego tylnego zależy od stopnia zaawansowania urazu. Przy naderwaniu więzadła stosuje się leczenie nieoperacyjne (fizykoterapia, okłady, ograniczone wykonywania ruchów w stawie kolanowym, stabilizatory, kule). Przy poważniejszych urazach wymagana jest chirurgiczna rekonstrukcja więzadła.

Piśmiennictwo

1. Steinbrück A, Milz S, Woiczinski M, Schröder C, Utzschneider S, Jansson V, Fottner A. Anatomy and biomechanics of the patellofemoral joint: physiological conditions and changes after total knee arthroplasty. Der Orthopade. 2011 Oct;40(10):848, 850-2, 854.
2. Dunaway DJ, Steensen RN, Wiand W, Dopirak RM. The sartorial branch of the saphenous nerve: its anatomy at the joint line of the knee. Arthroscopy. 2005 May;21(5):547-51.
3. Ullrich K, Krudwig WK, Witzel U. Posterolateral aspect and stability of the knee joint. I. Anatomy and function of the popliteus muscle-tendon unit: an anatomical and biomechanical study. Knee Surgery Sports Traumatology Arthroscopy. 2002 Mar;10(2):86-90.
4. Rauschning W. Anatomy and function of the communication between knee joint and popliteal bursae. Annals of Rheumatic Diseases. 1980 Aug;39(4):354-8.
5. Meuffels DE, Poldervaart MT, Diercks RL, Fievez AW, Patt TW, Hart CP, Hammacher ER, Meer Fv, Goedhart EA, Lenssen AF, Muller-Ploeger SB, Pols MA, Saris DB. Guideline on anterior cruciate ligament injury. Acta Orthopaedica. 2012 Aug;83(4):379-86.
6. Cimino F, Volk BS, Setter D. Anterior cruciate ligament injury: diagnosis, management, and prevention. American Family Physician. 2010 Oct 15;82(8):917-22.
7. Chen CH. Surgical treatment of posterior cruciate ligament injury. Chang Gung Medical Journal. 2007 Nov-Dec;30(6):480-92.
8. Arøen A, Sivertsen EA, Owesen C, Engebretsen L, Granan LP. An isolated rupture of the posterior cruciate ligament results in reduced preoperative knee function in comparison with an anterior cruciate ligament injury. Knee Surgery Sports Traumatology Arthroscopy. 2013 May;21(5):1017-22.