Atlas Anatomii Klinicznej

Nowotwór przełyku

Przełyk

Przełyk rozpoczyna się na wysokości VI kręgu szyjnego jako przedłużenie części krtaniowej gardła. Przełyk wchodzi w skład narządów tworzących układ trawienny organizmu człowieka i ma w przybliżeniu 25 centymetrów długości. Przewód ten można podzielić na trzy odcinki: część szyjną, część piersiową i część brzuszną. Część szyjna przełyku kończy się na wysokości krążka międzykręgowego między II a III kręgiem piersiowym (miejsce to rzutuje się na poziom wcięcia szyjnego mostka). Od tyłu część szyjna przełyku graniczy z kręgosłupem. Powierzchnia boczna tego odcinka w swojej części bliższej przykryta jest płatami bocznymi gruczołu tarczowego . Powierzchnia przednia natomiast kontaktuje się z tchawicą. Anatomicznie ważne są tętnice szyjne wspólne i nerwy błędne biegnące w powrózku naczyniowo-nerwowym bocznie od przełyku. Część piersiowa jest przedłużeniem części szyjnej. Przełyk w tym odcinku znajduje się w śródpiersiu tylnym aż do momentu przejścia przez przeponę przez rozwór przełykowy na poziomie trzonu X kręgu piersiowego. W części piersiowej przełyk wysuwa się na lewą stronę kręgosłupa. Nerwy błędne biegnące we wcześniejszym odcinku bocznie od przełyku, układają się teraz na jego powierzchni przedniej i tylnej. Część brzuszna przełyku jako kontynuacja części piersiowej rozpoczyna się poniżej rozworu przełykowego w przeponie. Kończy się połączeniem ze ścianą żołądka. Odcinek przełyku znajdujący się wewnątrz jamy brzusznej w całości pokryty jest przez blaszki otrzewnej. Ściana przednia tego odcinka przylega do powierzchni trzewnej wątroby. W miejscu styku przełyku z wątrobą powstaje wycisk przełykowy. Ściana przełyku zbudowana jest z trzech warstw. Najbardziej na zewnątrz znajduje się błona zewnętrzna, warstwa środkowa utworzona jest z mięśniówki ( włókna okrężne i podłużne) oraz wewnętrznej błony śluzowej. Światło przełyku ulega w trzech miejscach zwężeniu. Wyróżniamy zwężenie górne, środkowe i dolne. Zwężenie górne oraz dolne wynika z budowy ścian przełyku, natomiast zwężenie środkowe spowodowane jest stosunkami topograficznymi przełyku względem aorty oraz oskrzela lewego. Zwężenie górne znajduje się w miejscu, w którym gardło przechodzi w przełyk. Wywołane jest ono przez mięsień zwieracz górny przełyku powstający z warstwy okrężnej mięśni budujących szyjny odcinek przełyku. Zwężenie środkowe spowodowane jest przez oskrzele lewe obejmujące przełyk od przodu oraz aortę przylegającą do przełyku od strony lewej i od tyłu. Zwężenie to znajduje się na poziomie rozdwojenia tchawicy. Zwężenie dolne położone jest w niewielkiej odległości od przejścia przełyku w żołądek. Tak jak zwężenie górne wywołane jest poprzez warstwę okrężną mięśniówki ściany przełyku, która tworzy mięsień zwieracz przełyku dolny. Część szyjna przełyku krew tętniczą otrzymuje od tętnicy tarczowej dolnej, część piersiowa zaopatrywana jest przez aortę (bezpośrednio odchodzące gałązki i gałęzie oskrzelowe), natomiast odcinek brzuszny przez tętnice żołądkową lewą i tętnice przeponową dolną lewą. Odpływ krwi żylnej zapewniony jest przez splot żylny znajdujący się w utkaniu podśluzowym. Żyłki odchodzącą od niego do żyły tarczowej dolnej, żyły nieparzystej i nieparzystej krótkiej oraz żyły żołądkowej lewej. Taki odpływ krwi żylnej powoduje, że splot żylny przełyku stanowi połączenie między krążeniem systemowym i krążeniem wrotnym. Drenaż chłonki odbywa się do węzłów szyjnych głębokich, węzłów śródpiersia tylnego i węzłów chłonnych zlokalizowanych w okolicach wpustu żołądka. Unerwienie przełyku pochodzi od nerwu błędnego, który wytwarza splot przełykowy oraz jego gałęzi nerwu krtaniowego wstecznego.

Rak przełyku

Rak przełyku należy do grupy nowotworów złośliwych. Komórki nowotworowe pochodzą najczęściej z błony śluzowej przełyku, więc mają pochodzenie nabłonkowe (rak płaskonabłonkowy). Nowotwór rozwijający się w dystalnym odcinku przełyku może rozwinąć się na podłożu komórek gruczołowych, groźniejszy dla życia rak gruczołowy. Czynniki ryzyka wpływające na pojawienie się raka przełyku to : alkohol, papierosy, spożywanie gorących napojów, otyłość. Ryzyko wystąpienia raka gruczołowego zwiększa się przy zespole Barretta. Najpowszechniejszym objawem raka przełyku jest dysfagia, czyli trudność w przechodzeniu pokarmu z jamy ustnej do żołądka oraz bolesność przy połykaniu. Konsekwencją jest spadek masy ciała. Rak przełyku najczęściej umiejscawia się w miejscach zwężenia światła przełyku. Diagnoza stawiana jest po przeprowadzeniu badania endoskopowego oraz wyniku badania histopatologicznego pobranego wycinka. Do oceny zaawansowania nowotworu przeprowadza się pozytonową tomografię emisyjną.

Referencje:

1. E. D. D. Davis. The Applied Anatomy and Physiology of the Pharynx and Oesophagus. Annal of The Royal College of Surgeons of England 1948 September; 3(3): 139–153.
2. A. K. Monro. The Anatomy, Physiology and Surgical Consideration of the Oesophagus. Postgraduate Medical Journal 1944 October; 20(227): 273–277.
3. G W Friedland, D H Melcher, F R Berridge, and G A Gresham. Debatable points in the anatomy of the lower oesophagus. Thorax. 1966 November; 21(6): 487–498.
4. YAPING XU, LIMING SHENG, and WEIMIN MAO. Role of epidermal growth factor receptor tyrosine kinase inhibitors in the treatment of esophageal carcinoma and the suggested mechanisms of action. Oncology Letter. 2013 January; 5(1): 19–24.
5. Victoria M Villaflor, Marco E Allaix, Bruce Minsky, Fernando A Herbella, and Marco G Patti. Multidisciplinary approach for patients with esophageal cancer. World Journal of Gastroenterology. 2012 December 14; 18(46): 6737–6746.
6. Mark R Mawhinney and Robert E Glasgow. Current treatment options for the management of esophageal cancer. Cancer Management and Research. 2012; 4: 367–377