Atlas Anatomii Klinicznej

Zwężenie (koarktacja) aorty

Aorta piersiowa

Aorta rozpoczyna się odchodząc od lewej komory serca. Część piersiowa aorty dzieli się na trzy odcinki: aortę wstępującą, łuk aorty oraz część piersiową aorty zstępującej. Znaczna część aorty wstępującej znajduje się w obrębie worka osierdziowego. Początek aorty wstępującej jest poszerzony ze względu na znajdujące się tam trzy zatoki. W całym swoim przebiegu oddaje ona tylko dwa odgałęzienia-tętnicę wieńcową prawą i lewą. Aorta wstępująca leży ku tyłowi na przedsionku lewym oraz tętnicy płucnej prawej. Od przodu krzyżuje ją początkowy odcinek pnia płucnego. Aorta wstępująca przechodzi w łuk aorty w miejscu przyczepu worka osierdziowego. Łuk aorty biegnie ku tyłowi i stronie lewej. Początkowo krzyżuje tchawice od przodu a następnie układa się po jej stronie lewej. Od łuku aorty odchodzą trzy duże pnie tętnicze-pień ramienno-głowowy, tętnica szyjna wspólna lewa i tętnica podobojczykowa lewa. Odejście tych tętnic zlokalizowane jest na górnym brzegu łuku aorty, w jego najbardziej położonej ku górze części. Pomiędzy odejściem tętnicy podobojczykowej lewej a przyczepem więzadła tętniczego (więzadło Botalla) wyróżniamy zwężenie aorty nazywane cieśnią aorty. Po stronie lewej, od przodu do łuku aorty przylega żyła ramienno-głowowa, która może być uciskana przez tętniaki tego odcinka aorty. Poszerzenia łuku aorty mogą również powodować duszności poprzez ucisk wywołany na tchawice oraz chrypkę, kiedy uciskany jest nerw krtaniowy wsteczny. Nerw ten krzyżuje łuk aorty bezpośrednio od przodu ku tyłowi. Łuk aorty na wysokości trzonu pomiędzy trzecim a czwartym kręgiem piersiowym przechodzi w część piersiową aorty zstępującej. Odcinek ten można zaklasyfikować jako strukturę znajdującą się w śródpiersiu tylnym. W swoim przebiegu część piersiowa aorty zstępującej graniczy od tyłu z kręgosłupem a od przodu z przełykiem i splotem nerwowym, który biegnie na przełyku oraz korzeniem płuca lewego. Po stronie prawej znajduje się przewód piersiowy oraz żyła nieparzysta. Gałęzie odchodzące od tej tętnicy można podzielić na dwie grupy, są to gałęzie trzewne i gałęzie ścienne. Do pierwszej grupy należą : gałęzie przełykowe, oskrzelowe, śródpiersiowe oraz osierdziowe. Grupa druga zwiera : tętnice międzyżebrowe tylne, tętnice podżebrowe i tętnice przeponowe górne.

Koarktacja (zwężenie) aorty

Koartkacja aorty jest to zwężenie światła tętnicy głównej w miejscu jej cieśni, czyli między odejściem tętnicy podobojczykowej lewej a przyczepem więzadła Batalla w typie nadprzewodowym) lub bezpośrednio na wysokości więzadła Batalla w odmianie podprzewodowej. Zwężenie zlokalizowane w tym miejscu uniemożliwia prawidłowy przepływ krwi do organizmu. Prawidłowo ilość krwi otrzymują części zaopatrywane przez trzy wielkie pnie tętnicze odchodzące od łuku aorty, czyli pień ramienno-głowowy, tętnice szyjna wspólną lewą oraz tętnice podobojczykową. W konsekwencji dochodzi również do przerostu lewej komory serca. Koarktacja aorty jest wrodzoną wadą układu krążenia. Charakterystycznym początkowym objawem jest mocniejszy rozwój głowy oraz kończyn górnych w stosunku do reszty ciała, a szczególnie do kończyn dolnych. Badaniem pozwalającym ustalić diagnozę w przypadku tej wady jest badanie echokardiograficzne serca z dodatkowym badaniem metodą Dopplera. Inną stosowaną metodą jest porównywanie odczytów ciśnienia krwi we wszystkich czterech kończynach. Koartkacja aorty jest zaburzeniem wymagającym interwencji chirurgicznej.

Referencje:

1. Kenny D, Hijazi ZM. Coarctation of the aorta: from fetal life to adulthood. Cardiology Journal 2011;18(5):487-95.
2. Ioan Tilea, Laszlo Hadadi, Razvan C Serban and Brindusa Tilea. Hybrid repair of a very late, post-aortic coarctation surgery thoracic aneurysm: a case report. Journal of medical case report 2012; 6: 255.
3. Eric Rosenthal. Coarctation of the aorta from fetus to adult: curable condition or life long disease process?. Heart. 2005 November; 91(11): 1495–1502.
4. Mao SS, Ahmadi N, Shah B, Beckmann D, Chen A, Ngo L, Flores FR, Gao YL, Budoff MJ. Normal thoracic aorta diameter on cardiac computed tomography in healthy asymptomatic adults: impact of age and gender. Academic Radiology 2008 Jul;15(7):827-34.