Atlas Anatomii Klinicznej

Uzębienie

Uzębienie.Próchnica.

Zęby stanowią element układu trawienia. Zlokalizowane są w jamie ustnej, a ich głównym zadaniem jest rozdrabnianie pokarmu.

Uzębienie człowieka jest difiodontyczne (występują zęby mleczne i zęby stałe), tekodontyczne (osadzenie zębów w zębodołach szczęki i żuchwy) oraz cechuje się heterodontyzmem (występowaniem różnych rodzajów zębów, siekacze, kły, itp.).

Uzębienie mleczne składa się z 20 zębów ułożonych w 4 łukach w szczęce i żuchwie. W każdym łuku znajdują się dwa siekacze, jeden kieł i dwa zęby trzonowe.

Uzębienie stałe, również ułożone jest w 4 łukach, składa się z 32 zębów. Jeden łuk składa się z dwóch siekaczy, jednego kła, dwóch zębów przedtrzonowych i trzech zębów trzonowych.

Ząb składa się z korony, szyjki i korzenia. Korona stanowi wierzchołek zęba i pokryta jest szkliwem. Szyjka jest miejscem, w którym szkliwo korony styka się z cementem korzenia. Korzeń zęba umocowuje ząb w dole zębodołowym. Na szycie korzenia znajduje się otwór szczytowy, przez który do i z zęba przechodzą naczynia krwionośne i nerwy.

Zęby są unerwione przez dwa rodzaje włókien. Włókna czuciowe pochodzą od nerwu trójdzielnego oraz włókna współczulne ze zwoju szyjnego górnego.

Włókna czuciowe pochodzą z drugiej i trzeciej gałązki nerwu trójdzielnego, czyli odpowiednio nerwu szczękowego i nerwu żuchwowego.

Nerw szczękowy oddaje nerw podoczodołowy, który przechodzi przez szczelinę oczodołową dolną, następnie przez kanał podoczodołowy, gdzie dzieli się na gałązki zębodołowe górne przednie, górne środkowe i górne tylne. Gałązki zębodołowe wytwarzają splot zębowy a następnie wchodzą przez otwór szczytowy do wnętrza zęba.

Od nerwu żuchwowego odchodzi nerw zębodołowy dolny, który kieruje się do otworu żuchwy, przez który dostaje się do kanału żuchwy i tam oddaje gałęzie zębowe dolne. Gałęzie zębowe dolne wnikają do zęba przez otwór szczytowy.

Próchnica

Próchnica jest bakteryjną chorobą zakaźną zębów. Powoduje powstawanie ubytków poprzez proteolizę części zęba wywołaną kwasami wytwarzanymi przez bakterie. Kwasy pochodzą z metabolizmu węglowodanów.

Próchnica występuje jedynie jeżeli zostaną spełnione cztery czynniki:

• Obecność bakterii w jamie ustnej.

• Obecność odpowiedniej ilości cukrów w diecie, którymi mogłyby się żywić bakterie.

• Podatność zębów na próchnicę.

• Odpowiednio długi czas, który pozwala na rozwój bakterii.

Najskuteczniejszym działaniem zapobiegającym próchnicy jest profilaktyka i codzienna higiena jamy ustnej.

Diagnostyka próchnicy opiera się na badaniu optycznym wykonywanym przez stomatologa. Celem leczenia próchnicy jest zachowanie jak największej powierzchni zęba oraz niedopuszczenia do zakażenia tkanek miękkich i powstania zgorzeli.

Piśmiennictwo

K.M.K. Masthan, S. Leena Sankari, N. Aravindha Babu and T. Gopalakrishnan. Mystery Inside the Tooth: The Dental Pulp Stem Cells. Journal of Clinical Diagnosis and Research. 2013 May; 7(5): 945–947.
Harris R, Nicoll AD, Adair PM, Pine CM. Risk factors for dental caries in young children: a systematic review of the literature. Community Dental Health. 2004 Mar;21(1 Suppl):71-85.
Hujoel PP, Cunha-Cruz J, Banting DW, Loesche WJ. Dental flossing and interproximal caries: a systematic review. Journal of Dental Research. 2006 Apr;85(4):298-305.