Atlas Anatomii Klinicznej

Kręgosłup. Rozszczep kręgosłupa.

Kręgosłup stanowi podporę dla całego ciała. Biegnie od podstawy czaszki aż do dolnej części tułowia. Kręgosłup w połączeniu z żebrami i mostkiem wytwarza szkielet osiowy.

Kręgosłup złożony jest z 33-34 kręgów leżących jeden na drugim. Wyróżniamy pięć odcinków kręgosłupa ze względu na okolice w jakiej się znajdują. Pierwszy odcinek to odcinek szyjny składający się z 7 kręgów, drugi to odcinek piersiowy złożony z 12 kręgów, kolejno występuje odcinek lędźwiowy i krzyżowy, mające po 5 kręgów oraz odcinek guziczny, w którym jest od 4 do 5 kręgów.

Kręgi w odcinku krzyżowym i guzicznym zrastają się ze sobą wytwarzając odpowiednio kość krzyżową oraz kość guziczną.

Wszystkie kręgi mają wspólną budowę podstawową, jednakże kręgi należące do poszczególnych odcinków różnią się od siebie. Typowy krąg ma dwie zasadnicze części – znajdujący się od przodu trzon i połóżony za nim łuk kręgowy.

Trzon przypomina kształtem niski walec i posiada dwie chropowate powierzchnie, górną i dolną oraz dwie wypukłe – przednią i boczną. Łuk kręgowy zaczyna się dwoma nasadami na górnej części powierzchni grzbietowej trzonu. Na górnym brzegu łuk kręgowy posiada wcięcie kręgowe górne a na dolnym brzegu wcięcie kręgowe dolne. Główną część łuku buduje prawa i lewa blaszka łuku kręgowe, które łączą się ze sobą. Z tylnej części łuku kręgowego odchodzi wyrostek kolczysty.

W miejscu przejścia nasady w łuk znajdują się wyrostki stawowe górne i dolne, które mają chrzęstne powierzchnie stawowe dla stawów międzykręgowych. Wyrostki poprzeczne rozpoczynają się na powierzchni łuku, między wyrostkiem stawowym górnym i dolnym.

Rozszczep kręgosłupa (spina bifidia)

Rozszczep kręgosłupa jest wadą wrodzoną polegająca na niecałkowitym zamknięciu się kanału kręgowego w życiu płodowym i wytworzeniu przepukliny oponowo-rdzeniowej pokrytej skórą. Wyróżniamy kilka rodzajów rozszczepu w zależności od umiejscowienia wady i jej zaawansowania.

Najłagodniejsze formy rozszczepu kręgosłupa mogą dawać wyłącznie objawy bólowe, osłabienia i szybszego męczenia się mięśni (w porównaniu do osób zdrowych). Średnio zaawansowane formy powodują zaburzenia chodzenia, problemy z mikcją i defekacją. Rozszczep w odcinku szyjnym był najczęstszą przyczyną występowania wodogłowia wśród dzieci.

Poważne odmiany rozszczepu kręgosłupa mogą prowadzić do całkowitego paraliżu ciała.

Leczenie rozszczepu kręgosłupa w łagodnych stanach opiera się na fizykoterapii (gimnastyka korekcyjna). Poważniejsze przypadki mogą zostać zakwalifikowane do leczenia operacyjnego. Niektóre nieleczone przypadki rozszczepu kręgosłupa mogą predestynować do skoliozy, zdwojenia rdzenia czy rozdwojenia rdzenia.

Piśmiennictwo

1. Bland JH, Boushey DR. Anatomy and physiology of the cervical spine. Seminaris in Arthritis and Rheumatism. 1990 Aug;20(1):1-20. European Journal of Radiology. 1998 Jul;27(3):181-95.
2. Holck P. Anatomy of the cervical spine. Tidsskrift for den Norske Laegeforening. 2010 Jan 14;130(1):29-32.
3. Venkataramana NK. Spinal dysraphism. Journal of Pediatric Neuroscience. 2011 Oct;6(Suppl 1):S31-40.
4. Eric.R. Detrait, Timothy. M. George, Heather.C. Etchevers, John.R. Gilbert, Michel. Vekemans, and Marcy. C. Speer. Human Neural Tube Defects: Developmental Biology, Epidemiology, and Genetics. Neurotoxicology and teratology. 2005; 27(3): 515–524.