Atlas Anatomii Klinicznej

Płyn mózgowo-rdzeniowy. Nakłucie lędźwiowe.

Płyn mózgowo-rdzeniowy jest bezbarwną, przejrzystą cieczą, która wypełnia przestrzeń podpajęczynówkową, układ komorowy i kanał rdzenia kręgowego.

Składem płyn mózgowo-rdzeniowy przypomina osocze krwi. Pełni funkcje amortyzujące dla tkanki nerwowej i wyrównuje ciśnienie wewnątrzczaszkowe.

Płyn mózgowo-rdzeniowy wytwarzany jest przede wszystki przez sploty naczyniówkowe układu komorowego mózgu. Wchłanianie płynu mózgowo-rdzeniowego obywa się dzięki ziarnistością pajęczynówki, które przekazują płyn mózgowo-rdzeniowy do zatok żylnych opony twardej.

Przestrzeń podpajęczynówkowa

Przestrzeń podpajęczynówkowa występuje pomiędzy oponą miękką i oponą pajęczą. Przestrzeń podpajęczynówkowa występuje w obrębie czaszki otaczając mózgowie oraz w kanale rdzenia kręgowego. Zawiera płyn mózgowo-rdzeniowego.

Nakłucie lędźwiowe

Nakłucie lędźwiowe jest zabiegiem polegającym na wprowadzeniu igły punkcyjnej do przestrzeni podpajęczynówkowej w odcinku lędźwiowym kręgosłupa.

Nakłucie lędźwiowe wykonuje się celach pobrania płynu mózgowo-rdzeniowego, podania leków lub wykonania znieczulenia.

Nakłucie wykonuje się zawsze poniżej II kręgu lędźwiowego (L2), ponieważ na tej wysokości kończy się rdzeń kręgowy. U osób dorosłych igłę wprowadza się na wysokości pomiędzy III a IV kręgiem lędźwiowym (L3/L4). Natomiast u dzieci poziom bezpiecznego wprowadzenia igły znajduje się o jedną przestrzeń niżej – na poziomie L4/L5. Igła przebija skórę, tkankę podskórną, więzadło nadkolcowe, międzykolcowe żółte kręgosłupa, a następnie oponę twardą i oponę pajęczą, osiągając przestrzeń podpajęczynówkową.

Wskazania do nakłucia lędźwiowego to:

• Podejrzenia zakażenia ośrodkowego układu nerwowego (cele diagnostyczne lub podanie leków).

• Podejrzenie krwawienia do przestrzeni podpajęczynówkowej.

• Podejrzenie choroby autoimmunologicznej ośrodkowego układu nerwowego.

• Podwyższone ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego (odbarczenie).

Przeciwwskazania do nakłucia lędźwiowego :

• Zaburzenie krzepnięcia krwi.

• Wady rozwojowe kręgosłupa.

• Zakażenie tkanek w okolicach kręgosłupa.

• Niewydolność krążeniowo-oddechowa.

Do powikłań związanych z nakłuciem lędźwiowym należą wymioty, bóle kręgosłupa, krwawienie podpajęczynówkowe i/lub podtwardówkowe, ropień oraz krwiak.

Piśmiennictwo

1. Wright BL, Lai JT, Sinclair AJ. Cerebrospinal fluid and lumbar puncture: a practical review. Journal of Neurology. 2012 Aug;259(8):1530-45.
2. Huy NT, Thao NT, Diep DT, Kikuchi M, Zamora J, Hirayama K. Cerebrospinal fluid lactate concentration to distinguish bacterial from aseptic meningitis: a systemic review and meta-analysis. Critical Care. 2010;14(6):R240.
3. Boon JM, Abrahams PH, Meiring JH, Welch T. Lumbar puncture: anatomical review of a clinical skill. Clinical Anatomy. 2004 Oct;17(7):544-53.
4. Straus SE, Thorpe KE, Holroyd-Leduc. How do I perform a lumbar puncture and analyze the results to diagnose bacterial meningitis? The journal of American Medical Association. 2006 Oct 25;296(16):2012-22.