Atlas Anatomii Klinicznej

Zatoka tętnicy szyjnej.

Zatoka tętnicy szyjnej. Zespół zatoki tętnicy szyjnej.

Zatoka tętnicy szyjnej wspólnej występuje w jej górnym odcinku (przed podziałem tętnicy szyjnej wspólnej na tętnice szyjną wewnętrzną i zewnętrzną) i stanowi wyraźne poszerzenia światła tętnicy.

W ścianie tętnicy szyjnej znajdują się liczne baroreceptory i mechanoreceptory będące zakończeniami włókien naczyniowych nerwu błędnego oraz nerwu językowo-gardłowego.

Przy zbyt dużym ciśnieniu tętniczym krwi dochodzi do pobudzenia receptorów w zatoce szyjnej, które drogą nerwu błędnego i nerwu językowo-gardłowego wywołują odruch hamujący zatoki szyjnej, będący wyrazem pobudzenia części przywspółczulnej autonomicznego ukłonu nerwowego. Odruch objawia się zwolnieniem rytmu serca, zmniejszeniem kurczliwości, rozszerzeniem naczyń i w efekcie spadkiem ciśnienia.

Zespół zatoki szyjnej

Zespół zatoki szyjnej jest stanem chorobowym, w którym występuje nadwrażliwość receptorów zatoki szyjnej. Nawet niewielki ucisk, masaż zatoki szyjnej wywołuje wzmożony odruch zatoki i doprowadza do nagłego spadku ciśnienia.

Gwałtowny spadek ciśnienia może wywoływać zawroty głowy i omdlenia spowodowane niedostatecznym ukrwieniem mózgu (za mała ilość tlenu).

Zespół zatoki szyjnej może występować u ludzi zdrowych, jednak w większości rozpoznawany jest u chorych na nadciśnienie tętnicze oraz miażdżycę.

Zespół zatoki szyjnej może być wywoływany przez ucisk na zatokę tętnicy szyjnej np. przez dodatkowe żebro szyjne, za ciasny kołnierzyk koszuli lub guz. Inne przyczyny to gwałtowny wzrost ciśnienia w tętnicy szyjnej wspólnej przy kaszlu lub wysiłku fizycznym.

Rozpoznanie stawiane jest na podstawie wywiadu, obserwacji reakcji przy jednostronnym ucisku na zatokę tętnicy szyjnej oraz badania EKG-Holter.

W leczeniu zespołu zatoki szyjnej stosuję się leczenie farmakologiczne lub operacyjne, polegające na odnerwieniu zatoki szyjnej, albo wszczepieniu rozrusznika serca.

Piśmiennictwo

Suh DC, Kim JL, Kim EH, Kim JK, Shin JH, Hyun DH, Lee HY, Lee DH, Kim JS. Carotid baroreceptor reaction after stenting in 2 locations of carotid bulb lesions of different embryologic origin. AJNR American Journal of Neuroradiology. 2012 May;33(5):977-81
Magoufis G, Brountzos EN. Carotid interventions above and below the bulb. Seminars of Interventional Radiology. 2007 Jun;24(2):244-57.
Toorop RJ, Scheltinga MR, Moll FL, Bleys RL. Anatomy of the carotid sinus nerve and surgical implications in carotid sinus syndrome. Journal of Vascular Surgery. 2009 Jul;50(1):177-82.
Seifer C. Carotid sinus syndrome. Cardiology Clinics. 2013 Feb;31(1):111-21